جراحی تیروئید و لزوم انجام آن

جراحی تیروئید یا عمل تیروئیدکتومی برای درمان اختلالات تیروئید، مانند سرطان، بزرگ شدن تیروئید(گواتر) و پرکاری تیروئید به کار می رود. تیروئید غده‌ای کوچک در قسمت جلوی گردن است که نقش بسیار مهمی در تنظیم متابولیسم، تنظیم دمای بدن و سایر فرایندهای حیاتی ایفا می‌کند. در برخی موارد، این غده دچار مشکلاتی می‌شود که عمل تیروئید را ضروری می‌سازد.این عمل جراحی عموما ایمن و رایج بوده و اغلب با موفقیت و بدون عوارض به سرانجام می رشد. با این حال، همچون هر جراحی دیگر، آگاهی از مراحل و نحوه آماده‌سازی برای این عمل جراحی بسیار مهم است که در این مقاله از سایت دکتر شاهین جمیلی به طور کامل آن را بررسی خواهیم کرد.

آناتومی غده تیروئید در بدن انسان

در ابتدا کمی به فعالیت های غده تیروئید و نقش مهم آن در فعالیت های بدن می پردازیم. غده تیروئید ،پروانه ای شکل است و در جلوی گردن و زیر حنجره قرار دارد. این غده دو نوع هورمون ترشح میکند که سوخت و ساز و ذخیره انرژی در بدن را تنظیم میکنند. غده هیپوفیز که در سر قرار دارد ترشح هورمون های تیروئید را تنظیم میکند. غده تیروئید در حدود 25 گرم وزن دارد. در دوران حاملگی زنان اندازه غده تیروئید افزایش میابد.

بیماری های غده تیروئید

کم کار و پرکاری تیروئید شایع ترین مشکلات مربوط به غده تیروئید هستند که در میان مردم زیاد به گوش میرسد.اما بیماریهای غده تیروئید این جا ختم نشده و بیماری های دیگری نیز می توانند غده تیروئید را تحدید کنند. کم کاری تیروئید زمانی رخ می دهد که هورمون تیروئید کم تر مقدار طبیعی ترشح شود. در این حالت سوخت ساز در بدن کاهش یافته و انرژی بیشتری در بدن ذخیره میشود. به همین دلیل افراد دچار کم کاری تیروئید معمولا دچار افزای وزن میشوند. در افرادی که تیروئید پرکار دارند عکس این حالت رخ می دهد و در بدن این افراد هورمون تیروئید کمتری ترشح میشود.

سرطان های غده تیروئید

غده تیروئید می تواند به چند نوع سرطان دچار شود. سرطان مدولاری، سرطان پاپییلری و سرطان فولیکولی ازجمله سرطان های غده تیروئید می باشند. این سرطان ها میتوانند خوش خیم باشند و یا بد خیم بوده و به اندام های دیگر نظیر کبد و استخوان و حتی مغز متاستاز دهند. سرطان پاپیلاری( که از سلول های تولید کننده هورمون های تیروئید منشاء می گیرد) شایع ترین نوع سرطان تیروئید است که خوشبختانه قابل درمان بوده و دربیشتر موارد علائم زیادی ندارد. فرد تنها بعد از مراجعه به پزشک و معاینه و مشاهده توده های غیر طبیعی به وجود آن پی می برد. درمان های مختلفی برای این نوع از سرطان وجود دارد. هورمون تراپی و درمان های رادیو اکتیو و در نهایت جراحی از درمان های سرطان تیروئید هستند. یکی دیگر از انواع سرطان های تیروئید سرطان هرتسل می باشد. این سرطان معمولا در سنین بالا ظاهر می شود. بهترین روش درمان این سرطان جراحی و برداشتن کل غده تیروئید و حتی غدد لنفاوی مرتبط به آن است. نوعی بیماری خود ایمنی نیز در رابطه با غده تیروئید وجود دارد ک به آن تیروئیدیت می گویند. در این بیماری سلول های ایمنی بدن فرد به سلول های غده تیروئید حمله کرده و این سلول ها را تخریب می کنند. در این حالت تیروئید دچار التهاب شده و مشکلساز می شود. قابل ذکر است این بیماری در زنان به طور واضحی شایع تر از مردان است. تیروئیدیت می تواند حاد و یا خاموش باشد.

↫ فیلم جراحی سرطان تیروئید:

همانطور که قبل تر هم گفتخ شد، تیروئید غده ای پروانه ای شکل بوده و در قاعده گردن قرار دارد. این غده هورمون هایی ترشح می کند که موجب کنترل تمامی جوانب متابولیسم از ضربان قلب گرفته تا میزان سرعت کالری سوزی می شود. مقدار تیروئید برداشته شده در حین جراحی تیروئید به دلیل جراحی بستگی دارد. اگر بخشی از تیروئید برداشته شود (جراحی تیروئید جزئی) احتمالا پس از جراحی تیروئید به طور طبیعی کار کند اما اگر کل تیروئید برداشته شود (جراحی تیروئید کامل)، بیمار نیاز به درمان و مصرف دارو دارد تا جایگزینی برای عملکرد طبیعی تیروئید باشد.

علائم بیماری و مشکل در غده تیروئید

هر یک از بیماری های غده تیروئید علائم و نشانه های مخصوص خود را دارند. اما به طور کلی نشانه هایی وجود دارند که نشان دهنده مشکلات غده تیروئید می باشند و در صورت مشاهده این علائم باید به پزشک متخصص مراجعه کرد. از علائم شایع کم کاری یا پرکاری تیروئید می تون به کاهش وزن و یا افزایش وزن ناخواسته وزن اشاره کرد. وجود التهاب و تورم در ناحیه گردن نیز می تواند نشانه گواتر یا بزرگ شدن غده تیروئید در اثر فعالیت زیاد باشد. از آن جایی که هورمون های غده تیروئید بر اندام های دیگر بدن نیز اثر گذار هستند ،ریزش مو میتواند نشانه عدم فعالیت صحیح و یا وجود اختلال در عملکرد این هورمون باشد. همچنین بر هم خوردن نظم ضربان قلب نیز از نشانه های وجود مشکل در این غده است. کم کاری و پرکاری تیروئید میتوانند باعث کاهش و افزایش ضربان قلب شوند. با داشتن هر یک از این علائم به پزشک متخصص مراجعه کنید. باانجام ازمایش خون می توانید از سلامت یا وجود مشکل در تیروئید ود مطمئن شوید.

علل مختلف نیاز به جراحی تیروئید

1- سرطان تیروئید

شایع ترین علت جراحی تیروئید، سرطان است. اگر فردی مبتلا به سرطان باشد برداشتن قسمتی از تیروئید  می تواند یکی از گزینه های درمان باشد.

2- بزرگ تر شدن غیر سرطانی غده تیروئید (گواتر)

برای درمان گواتر نیاز به از بین بردن کل یا قسمتی از غده تیروئید می باشد، زیرا ممکن است  بیماران با بزرگ شدن غده تیروئید با مشکلاتی از قبیل مشکل تنفسی و مشکل بلع مواجه شوند، در برخی موارد گواتر باعث پرکاری تیروئید می شود.

3- پرکاری تیروئید

پرکاری تیروئید بیماری است که باعث تولید بیش از حد هورمون تیروکسین می شود. اگر با مصرف دارو برای درمان تیروئید مشکل دارید، جراحی تیروئید می تواند گزینه ای برای درمان باشد.

4- ندول های تیروئید نامشخص یا مشکوک

برخی از گره های تیروئید با نمونه برداری و بیوپسی  نیز حتی قابل تشخیص (سرطانی و یا غیر سرطانی بودن) نیستند ممکن است پزشک به افرادی که دارای این گره ها هستند، جراحی تیروئید را توصیه کند.

انواع روش های جراحی تیروئید

↲ جراحی تیروئید جزئی

اگر فقط بخشی از تیروئید شما برداشته شود، قسمت باقی مانده به طور معمول عملکرد کل غده تیروئید را بر عهده می گیرد. بنابراین ممکن است نیازی به هورمون درمانی تیروئید نداشته باشید.

↲ جراحی تیروئید کامل

اگر کل تیروئید شما برداشته شود، بدن نمی تواند هورمون تیروئید را ترشح کند و بدون جایگزینی هورمون، علائم و نشانه های تیروئید کم کار ایجاد می شود. بنابراین، شما نیاز به هورمون مصنوعی دارید و هروز باید قرص لووتروکسین مصرف کنید.

↲ جراحی تیروئید مرسوم

این روش با برشی در مرکز گردن برای دسترسی مستقیم به غده تیروئید انجام می شود. احتمالا اکثر افراد شرایط انجام دادن این عمل را دارند.

↲ جراحی تیروئید ترانسورال

این روش با استفاده از یک برش در داخل دهان انجام می شود و مانع از برش بر روی گردن می شود.

↲ جراحی تیروئید آندوسکوپیک

دراین روش برش های کوچکی در ناحیه مورد نظر ( روی گردن) ایجاد می شود و ابزارهای جراحی و دوربین کوچکی وارد گردن می شود  این دوربین پزشک را برای برداشتن تیروئید راهنمایی می کند.

عوارض احتمالی جراحی تیروئید

به طور کلی جراحی تیروئید روشی ایمن است، اما مانند هر عملی خطرات و عوارضی را به همراه دارد. عوارض بالقوه این عمل درمانی عبارت اند از:

• خونریزی
• عفونت
• پایین بودن سطح پاراتیروئید ناشی از آسیب جراحی یا برداشتن غدد پاراتیروئید است، این غدد در پشت تیروئید قرار دارند و کلسیم خون را تنظیم می کنند.
• کم کاری تیروئید ناشی از پایین بودن سطح کلسیم خون می تواند موجب بروز علائمی چون بی حسی ، گزگز یا گرفتگی عضلات می شود.
• انسداد راه هوایی در اثر خونریزی
• گرفتگی دائمی صدا به علت آسیب عصبی
• چاقی بعد از عمل تیروئید

چگونه برای جراحی تیروئید آماده شویم؟

1. با پزشک معالج خود درباره روند جراحی، انتظارات و نحوه آماده سازی بدن گفتگو کنید. در مورد داروهای مصرفی و احتمال قطع یا تغییر آنها سؤال کنید.
2. پزشک ممکن است آزمایشات خون، تصویربرداری و سایر آزمایشات را تجویز کند تا آمادگی شما را برای جراحی بررسی کند. این آزمایشات به پزشک کمک می کند تا بهترین روش درمان را انتخاب کند.
3. سیگار کشیدن می تواند بر روند بهبودی پس از جراحی تأثیر منفی داشته باشد. بهتر است چند هفته قبل از عمل سیگار را به طور کامل ترک کنید.
4. انجام فعالیت های ورزشی سبک می تواند به بهبود سریع تر کمک کند. با پزشک درباره ورزش های مناسب پس از جراحی مشورت کنید.
5. همراهان بیمار باید چند روز قبل از عمل، خانه را آماده کنند تا پس از ترخیص بتوانید به آسانی استراحت کنید.
6. همراه داشتن یک فرد نزدیک در بیمارستان که با اون احساس راحتی میکنید، می تواند به شما در سرعت بخشیدن روند بهبودی بعد از عمل کمک کند.

مدت زمان بستری جراحی تیروئید

برای جراحی تیروئید، مدت زمان بستری در بیمارستان معمولاً بین 1 تا 3 روز است. این بستگی به شرایط فردی، نوع جراحی و پیشرفت بهبودی بیمار دارد. در برخی موارد، بیمار ممکن است نیاز به بستری بیشتر داشته باشد، اما به طور کلی جراحی تیروئید یک روند کوتاه مدت است. بهبودی کامل معمولاً طی 2 تا 4 هفته حاصل می‌شود. برای اطلاعات دقیق تر، بهتر است با پزشک معالج خود مشورت کنید.

الزامات مراقبتی بعد از جراحی تیروئید

پزشک برای کنترل عملکرد تیروئید و کاهش خونریزی بعد از جراحی برای فرد مبتلا به پرکاری تیروئید داروهایی مانند محلول ید و پتاسیم تجویز خواهد کرد. همچنین برای جلوگیری از عوارض بیهوشی لازم است بیمار برای مدتی از خوردن و آشامیدن اکیدا پرهیز کند.

انتظارات افراد از عمل جراحی تیروئید

اطلاع از انتظارات بیمار به بهترین جراح تیروئید در تهران کمک می کند تا بیماران را بهتر راهنمایی کرده و آنها را برای نتایج واقع بینانه آماده سازند. ارتباط مؤثر بین پزشک و بیمار در این زمینه بسیار مهم است. افراد معمولا انتظارات متفاوتی از عمل جراحی تیروئید دارند برای مثال کاهش نیاز به مصرف دارو، بهبود عملکرد غده تیروئید، کاهش عوارض مرتبط با مشکلات تیروئیدی مانند دردهای گردن، تورم و مشکلات صدای بیمار، بهبود و مناسب بودن ظاهر گردن بعد از جراحی و بهبودی سریع و عدم درگیری با عوارض احتمالی بعد از جراحی از جمله انتظارات اصلی بیمار بعد از عمل خواهد بود.

عمل تیروئید بیهوشی میخواهد؟

بله، عمل تیروئید معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود. ابتدا پزشک بیهوشی قبل از عمل، وضعیت سلامتی بیمار را ارزیابی می‌کند تا مطمئن شود که بیهوشی برای او بی‌خطر است. بسته به تشخیص پزشک بیهوشی عمومی یا بیهوشی موضعی برای عمل تیروئید در نظر گرفته خواهد شد؛ در بیشتر موارد، بیمار در طول عمل کاملا بیهوش است و هیچ دردی احساس نمی‌کند. در این وضعیت بیهوشی عمومی به جراح این امکان را می‌دهد که به راحتی به ناحیه عمل دسترسی پیدا کند. در موارد محدود و خاص، ممکن است از بیهوشی موضعی به همراه آرام بخش استفاده شود، اما این روش آنچنان رایج نیست.

عمل تیروئید چطور انجام می شود؟

معمولا جراحی تیروئید در حین بیهوشی عمومی انجام می شود، بنابراین شما در حین جراحی هوشیار نیستید و بیهوشی عمل تیروئید توسط متخصص بیهوشی به این صورت انجام می شود که دارویی را به صورت گاز و استنشاقی با استفاده از ماسک به بیمار می دهد و یا داروی مایع را به داخل ورید تزریق می کند، سپس با استفاده از یک لوله درون نای به نفس کشیدن بیمار در حین جراحی کمک می کند. تیم جراحی با استفاده از چندین مانیتور علائم حیاتی مانند فشار و اکسیژن خون، ضربان قلب را کنترل می کنند.
در حین بیهوشی جراح یک شکاف کوچک در مرکز گردن ایجاد می کند. اغلب می توان برش را در چین گردن ایجاد کرد و همچنین ترمیم این قسمت پس از جراحی دشوار است. برداشتن کل یا قسمتی ازتیروئید بستگی به علت جراحی دارد.

عمل تیروئید چقدر طول میکشد؟

اگر جراحی به منظور درمان سرطان تیروئید انجام شود احتمالا جراح غدد لنفاوی اطراف تیروئید را از بین ببرد. معمولا جراحی تیروئید 1 یا 2 ساعت طول می کشد اما این زمان بسته به نوع و میزان جراحی متغیر است.

✍️ بیشتر بخوانید: جراحی کیسه صفرا با لاپاراسکوپی

الزامات بعد از جراحی تیروئید

پس از جراحی بیمار را به اتاق ریکاوری منتقل می کنند و در آن جا علائم حیاتی بیمار کنترل می شود برخی از بیماران برای تخلیه ترشحات به درن احتیاج دارند و معمولا ترشحات صبح روز بعد از جراحی متوقف شده و درن برداشته می شود.
ممکن است برخی از افراد دچار گردن درد و گرفتگی صدا شوند اما این علائم لزوما به معنای آسیب دائمی عصب کنترل کننده تارهای صوتی نیست و اغلب این علائم کوتاه مدت بوده و می تواند به دلیل تحریک لوله تنفسی وارد شده در نای و یا به علت تحریک عصبی ناشی از جراحی باشد.
بعد از جراحی تیروئید بیمار قادر به خوردن وآشامیدن است، با توجه به نوع جراحی احتمالا بیمار همان روز مرخص شود یا بنا به توصیه پزشک یک شب در بیمارستان بستری شود.
معمولا بعد از ترخیص بیماران می توانند فعالیت های روزمره خود را انجام دهند، اما حداقل  10روز برای انجام هرگونه فعالیت و یا ورزش شدید باید صبر کرد.

*~ سوالات متداول درباره جراحی تیروئید ~*