شاخص توده بدنی یا BMI از جمله فرمول هایی است که نشان می دهند، که فرد دارای وزن نرمال، کمبود و یا اضافه وزن است یا خیر؟ استفاده نمودن از فرمول محاسبه وزن bmi، یکی از آسان ترین و بهترین روش های محاسبه وزن است که امروزه از محبوبیت بسیار بالایی برخوردار است. به همین دلیل است که در تمامی دنیا از این فرمول برای محاسبه شاخص توده بدنی استفاده می شود. به همین منظور در ادامه قصد داریم شما را با شاخص توده بدنی bmi و ابزارهای محاسبه آن، به طور کامل آشنا کنیم.
فرمول و محاسبه BMI
شاخص توده بدنی BMI با فرمول؛ [وزن (بر حسب کیلوگرم)] تقسیم بر [قد (برحسب متر) به توان دو] محاسبه می شود. از این فرمول نه تنها می توان به منظور اندازه گیری چربی های بدن استفاده نمود. بلکه می توان میزان چربی های بدن نسبت به بافت ها و عضلات بدن نیز را ارزیابی نمود. استفاده نمودن از این شاخص توده بدنی طبق تصویر زیر می تواند نشان دهد که شما وزن نرمالی دارید یا خیر. اما نمی تواند میزان اضافه وزن و یا کمبود وزن شما را مشخص نماید. به همین دلیل نتیجه این فرمول به شما کمک می کند تا در صورت غیرنرمال بودن وزن به پزشک مراجعه نمایید و رژیم و ورزش را به طور اصولی آغاز کنید.
به گفته سازمان بهداشت جهانی افراد بر اساس شاخص توده بدنی به پنج دسته تقسیم بندی می شوند که عبارتند از:
- افراد با BMI بین 18.5-24.9 وزن طبیعی دارند.
- افرادی که BMI بین 25 تا 29.9 دارند اضافه وزن دارند.
- افرادی که BMI بین 30 تا 39.9 دارند چاق هستند.
- افرادی که BMI بین 40 تا 49.9 دارند چاق متوسط هستند.
- افراد با BMI 50 و بالاتر چاق هستند.
از طرفی توجه داشته باشید که شاخص توده بدنی در بزرگسالان و کودکان متفاوت است. ابزار محاسبه bmi شاخص توده بدنی قد و وزن است. این محاسبه را می توان به صورت دستی و یا با استفاده از bmi chart انجام داد. جدول بی ام آی با امتداد خطوط روی آن و رسیدن به نقطه تلاقی خطوط قد و وزن می توان شاخص bmi بدن خود را محاسبه نمود.
محاسبه bmi براساس سن
شاخص توده بدنی در سنین مختلف، یکسان نخواهد بود. به طور کلی مطابق با سازمان سلامت جهانی، استانداردهای تعیین شاخص توده بدنی در افراد با سنین مختلف، به شرح زیر است:
↲ محاسبه شاخص توده بدنی BMI در بزرگسالان
در بزرگسالان بالای 19 سال شاخص توده بدنی بین 18.5 تا 24.5 مشخص شده است. این شاخص به معنای این است که افرادی که bmi آن های بیشتر از 25 باشد، دچار اضافه وزن هستند. همچنین افرادی که شاخص bmi آن ها بیشتر از 30 باشد، چاق محسوب می شود. از طرفی افرادی که شاخص bmi آن ها بیشتر از 40 باشد، جزو افراد دارای چاقی مفرط به شمار می روند. بنابراین افرادی که شاخص bmi آن ها کمتر از 18.5 است، دچار کمبود وزن و لاغر هستند. این شاخص در خانم ها و آقایان بزرگسال به طور یکسان مورد استفاده قرار می گیرد. از طرفی سن افراد نیز تاثیری در تعیین این شاخص ندارند. با توجه به آمار جهانی مطابق با این فرمول، حدود 34 درصد از بزرگسالان در جهان، دچار چاقی مفرط می باشند.
↲ محاسبه BMI کودکان و نوجوانان
برخلاف شاخص توده بدنی در بزرگسالان، تعیین این شاخص در کودکان و نوجوانان به سن و جنسیت آن ها بستگی دارد. بنابراین کودکان در سنین مختلف تا 18 سالگی، حدود شاخص bmi متفاوتی نیز خواهند داشت. به همین دلیل است که پزشکان از این شاخص نمی توانند به طور دقیق برای تعیین وضعیت وزنی کودکان استفاده نمایند. زیرا این شاخص در کودکان هر ماه تغییر می نماید. همچنین این شاخص در دختران و پسران متفاوت است. از طرفی این شاخص با توجه به قد کودکان نیز تغییر خواهد کرد.
برای کاهش شاخص توده بدنی bmi چه کنیم؟
1- رژیم غذایی مناسبی انتخاب کنید
انتخاب مواد خوراکی و غذایی که می خورید، تاثیر بسیار زیادی در تعیین شاخص bmi بدن شما دارد. برای اینکه بتوانید این شاخص را در بدن خود کاهش دهید، بهتر است سبزیجات را در برنامه غذایی خود جای دهید. همچنین استفاده نمودن از غذاهایی که فیبر بالا و کالری کم دارند، نیز می تواند به شما کمک کند. همچنین در صورتی که احساس گرسنگی دارید، بهتر است قبل از خروج از خانه غذا بخورید. در این صورت احتمال خرید و خوردن غذاهای فست فودی بیرون از خانه کاهش می یابد. استفاده نمودن از میوه، حبوبات، غلات سبوس دار و آجیل نیز می تواند به شما در کاهش این شاخص کمک نماید.
2- خواب کافی داشته باشید
خواب کافی برای انسان های بالغ 7 تا 9 ساعت است. کمبود خواب و یا زیاد خوابیدن می تواند سلامتی شما را تهدید نماید. به همین دلیل افرادی که بیشتر و یا کمتر از میزان مورد نیاز بدن می خوابند. ممکن است دچار بیماری هایی نظیر چاقی، افزایش فشار خون، افسردگی، دیابت، بیماری های قلبی و … شوند.
3- مستمر ورزش کنید
ورزش کردن به میزان قابل توجهی به چربی سوزی بدن کمک می نماید. به همین دلیل ورزش روزانه می تواند به کاهش شاخص bmi و حفظ سلامتی شما کمک نماید. بنابراین در صورتی که نمی توانید به باشگاه بروید و یا ورزش های سنگین انجام دهید، بهتر است روزانه یک ساعت پیاده روی نمایید.
4- استرس و اضطراب خود را کنترل کنید
استرس از جمله اختلالاتی است که می تواند منجر به کاهش خواب، کاهش اشتها، زیاد خوابیدن، پرخوری و … شود. که در نهایت منجر به افزایش فشار خون، چاقی مفرط، بیماری دیابت، مشکلات قلبی و … می گردد. بنابراین در صورتی که می خواهید با کاهش شاخص bmi به سلامتی بدن خود کمک نمایید و از بیماری های احتمالی بدن جلوگیری نمایید. باید بدانید که مدیریت و کنترل استرس از جمله راهکارهای اساسی جهت کاهش این شاخص محسوب می شود.
معایب شاخص توده بدنی bmi بالا
در صورتی که این شاخص نشان دهنده اضافه وزن شما باشد، نمی تواند تعیین نماید که آیا واقعا چاق هستید، یا اینکه به دلیل مصرف مواد غذایی غیر استاندارد دچار این مشکل شده اید. از طرفی برخی از افراد ممکن است در باشگاه های بدنسازی عضلات خود را تقویت نمایند.
در این صورت شاخص بدنی این افراد با افرادی که به دلیل پرخوری دچار چاقی مفرط شده اند، یکسان است. زیرا شاخص توده بدنی bmi نمی تواند میزان اضافه وزن به دلیل عضله سازی و چربی های اضافی را تفکیک نماید. همچنین، عدم توجه این شاخص به سن افراد، ممکن است بدون توجه به استخوان بندی افراد را چاق تلقی نماید، در صورتی که فرد چاق نیست.
حداقل شاخص توده بدنی برای جراحی های چاقی
یکی از کاربردهای محاسبه BMI تعیین کاندیداهای مناسب جراحی های چاقی مانند اسلیو معده و بای پس معده است. در واقع، واجد شرایط بودن برای جراحی چاقی تا حدی زیادی به شاخص توده بدنی، تعیین می شود. به طورکلی، چاقی مرضی به عنوان نمره BMI 40 یا بیشتر تعریف می شود. لازم به ذکر است که اگر شاخص توده بدنی بیمار 35 یا بیشتر بوده و مشکلات سلامتی مهمی مانند دیابت نوع 2، آپنه خواب یا فشار خون بالا داشته باشد، معمولا واجد شرایط جراحی چاقی هستند و در این وضعیت حتی ممکن است با شرایط خاصی بیمه هزینه های جراحی لاغری را پرداخت کند.
شرایط لازم کاندیدای جراحی چاقی
به طورکلی، به منظور واجد شرایط بودن برای جراحی لاغری، باید شرایط زیر را داشته باشید:
- دارای شاخص توده بدنی (BMI) 35 یا بالاتر، یا دارای BMI بین 30 تا 35 و شرایط مرتبط با چاقی مانند بیماری قلبی، دیابت، فشار خون بالا یا آپنه خواب شدید.
- وزن کمتر از 450 پوند (معادل 204 کیلوگرم به بالا)، حداکثر وزنی که تجهیزات رادیولوژی بیمارستان می توانند تحمل کنند. اگر از اضافه وزن بالا رنج می برید می توانید از یک متخصص تغذیه برای کاهش وزن کمک گرفته و سپس اقدام به جراحی های چاقی کنید.
و در نهایت…
شاخص توده بدنی (BMI) مقدار مورد انتظار چربی بدن است که بر اساس وزن و قد مرد یا زن محاسبه می شود. اگر این مقدار بیش از حد طبیعی باشد، به این معنی است که وزن اضافی چربی در بدن وجود دارد. برای محاسبه شاخص توده بدنی، بر اساس فرمولی نسبت قد و وزن در نظر گرفته می شود. همان طور که دانستید یکی از کاربردهای محاسبه شاخص توده بدنی، واجد شرایط بودن جراحی های چاقی است. به طور کلی، افراد با BMI بالای 40 و افراد با شاخص توده بدنی 35 همراه با مشکلات سلامتی مانند دیابت و فشار خون کاندید عمل های چاقی به شمار می روند. در پایان توصیه می شود برای تعیین دقیق شاخص توده بدنی و تعیین کاندید عمل های لاغری به بهترین جراح لاغری در تهران مراجعه نمایید.