جراحی لاپاراسکوپی (Laparoscopic surgery) که به آن جراحی تشخیصی لاپاراسکوپی نیز می گویند، روشی است که برای بررسی اندام های داخلی و جراحی مورد استفاده قرار می گیرد. این روش درمانی به پزشک اجازه می دهد تا بدون باز کردن شکم، اندام های داخلی شما را ببیند. امروزه این روش در درمان بسیاری از بیماری ها و همچنین لاغری مورد استفاده قرار می گیرد. در طول این مقاله به طور کامل درخصوص لاپاراسکوپی و قابلیت های آن میپردازیم.
لاپاراسکوپی اغلب برای شناسایی، تشخیص و درمان بیماری ها انجام می شود. در واقع این روش زمانی انجام می پذیرد که دیگر روش های تشخیصی مانند سونوگرافی، سی تی اسکن و MRI پاسخ گوی نیاز پزشک و مددجو نباشند. در این روش لاپاراسکوپ که یک لوله باریک و بلند است و نور با شدت زیاد در جلوی آن قرار دارد از طریق برش در شکم وارد آن می شود و تصاویری را به مانیتور دستگاه ارسال می کند.
پیشینه جراحی با لاپاراسکوپی
لاپاراسکوپی از دو کلمه lapara به معنای پهلو و skopeo به معنای دیدن و مشاهده تشکیل شده است.از نام این جراحی می توان به کاربرد آن پی برد. این جراحی به عنوان کم تهاجم ترین جراحی نیز شناخته می شود. از جراحی لاپاروسکوپی تحت عنوان جراحی سوراخ و کلید نیز یاد می شود.
یکی از ویژگی های دستگاه لاپاراسکوپ توانایی کنترل و هدایت از راه دور و عبور از پیچ و تاب های داخل بدن است. در گذشته برای انجام جراحی داخل شکن نیاز بود تا سطح نسبتا وسیعی از پوست برش بخورد و این مسئله برای بیماران ناخوشایند بود. در طول دوران ها پزشکان همواره در تلاش بودند تا میزان برش ها و اندازه آن را کاهش دهند. لاپاراسکوپی یکی از روش های نوینی بود که کار برای بیماران بسیار هموار کرده است و دیگر نگرانی برای جای بخیه و برش ها وجود ندارد.
صحبت های دکتر شاهین جمیلی در خصوص پیشینه جراحی لاپاروسکوپی می تواند مفید باشد. این پادکست را بشنوید.
ابتدای ظهور روش های جراحی از راه دور پزشکان زیادی با آن مخالفت کردند. اما در در دهه 80 و 90 میلادی روش های لاپاراسکوپی و جراحی های کم تهاجم به تدریج گسترش یافت و پزشکان بیشتری مایل به انجام جراحی ها با این روش بودند.
ابتدای ظهور روش های جراحی از راه دور پزشکان زیادی با آن مخالفت کردند. اما در در دهه 80 و 90 میلادی روش های لاپاراسکوپی و جراحی های کم تهاجم به تدریج گسترش یافت و پزشکان بیشتری مایل به انجام جراحی ها با این روش بودند. در ادامه با پیشرفت ابزار ها و دستگاه های جراحی، شاخه ای از دانش پزشکی به این جراحی اختصاص یافت و امروزه این دست از جراحی ها توسط فوق تخصص یا فلوشیپ های لاپاروسکوپی انجام می شوند. جراحان لاپاراسکوپی عمده جراحی ها را به روش لاپاراسکوپی و با ایجاد تنها چند برش محدود انجام می دهند.
در سال های اخیر واژه جراحی های کم تهاجم جایگزین کلمه لاپاروسکوپی شده است که به اختصار آن را MIS نیز می نامند.
جراحی لاپاراسکوپی کم تهاجم
جراحی های کم تهاجم در شاخه ها و جراحی های مختلفی مورد استفاده قرار میگیرد و کاربرد آن در همچنان در حال گسترش است و هر روزه جراحی های بیشتری با این روش انجام می شوند. برای مثال امروزه در آمریکا و اروپا جراحی های دیسک کمر با کمک جراحی کم تهاجم (لاپاراسکوپی) انجام می شود. پیشرفت علم پزشکی در جهت کاهش عوارض جراحی و آسیب های بافتی حین عمل است و در این راه جراحی های کم تهاجم اهمیت زیادی می یابند. پیش بینی می شود تا 5 سال آینده جراح های لاپاراسکوپی اهمیت بیشتری یابد. در روش های قدیمی جراحی که برش ها و محدوده جراحی وسیع تر بود، علاوه بر محدوده مورد جراحی اندام ها و بافت های اطراف نیز آسیب میدید و عوارض جراحی را افزایش میداد. اما در جراهی های کم تهاجم این آسیب به کم ترین میزان رسیده است.
امروزه روش جراحی های باز و گسترده به روش های قدیمی در بسیاری از عمل ها منسوخ شده است و به دلیل عوارض بسیار زیاد آن نمی تواند به این روش انجام شود. جراحی های چاقی مثال بارزی از این عمل ها می باشند. این جراحی ها جراحی های متابولیک و باریاتریک نیز نامیده می شوند. جراحی های اسلیو و انواع متعددی از بای پس ها جزو این جراحی ها هستند.انجام ای دست جراحی ها به صورت opem عوارض کشنده ای دارد به طوری که از هر 10 بیمار احتمال مرگ بک نفر وجود دارد.
اما این جراحی ها را می توان با کمک لاپاراسکوپی با ریسک کمتری و حداقل عوارض انجام داد. جراحی لاپاراسکوپی یا جراحی های کم تهاجم شرایط امن تری را برای این جراحی محیا کرده است. تقریبا تمام جراحی ها را می توان با کمک جراحی لاپراسکوپی انجام داد. البته این جراحی ها باید توسط فرد آموزش دیده و فلوشیپ ها لاپاراسکوپی انجام شود. البته در موارد محدودی مثل جراحی کیسه صفرا یا آپاندیس ،جراحان عمومی نیز می توانند جراحی لاپاراسکوپی را انجام دهند. اما در اکثر موارد این جراحی نیازمند دانش و مهارت ویژه ای است که باید توسط جراحان لاپاراسکوپی انجام شود. البته جراحی های لاپاراسکوپی ریسک و آسیب های جراحی را به شدت کاسته است.اما با این وجود این روش نیز مانند هر جراحی دیگری هنوز عوارض و خطرات محدودی دارد.
برای مشاوره در خصوص جراحی لاپاراسکوپی نام و شماره تماس خود را در فیلد زیر وارد نمایید.
تفاوت لاپاراسکوپی و لاپاراتومی
همان طور که گفته شد لاپاراسکوپی یک روش نسبتاً جدید می باشد و یک جراحی کم تهاجم(MIS) است. در این جراحی لاپاراسکوپ با برش های کوچکی که زده می شود، وارد بدن شده و درمان انجام می شود. بعد از عمل لاپاراسکوپی زخم محل جراحی زود درمان و برطرف می شود. اما در روش جراحی لاپاراتومی پزشک یک برش بسیار بزرگ در سطح شکم ایجاد می کند امروزه این روش در مواقعی انجام می شود که توده که در بدن وجود دارد بیش از حد بزرگ باشد. این روش درمانی تحت بی هوشی کامل انجام می شود.
ابزار جراحی لاپاراسکوپی چیست؟
- یک لوله باریک و بلند که در طول جراحی حرکت می کند.
- لوله دارای نور زیاد، دور بینی با وضوح بالا
- تصاویر محل جراحی به دستگاه لاپاراسکوپی فرستاده می شود.
- قیچی و سایر ابزار برش
- انبر دستی (فورسپس)
- نگه دارننده سوزن
- حسگر ها
- الکتروکوتر
روش انجام لاپاراسکوپی
لاپاراسکوپی تشخیصی لگن برای بررسی اندام های داخلی لگن استفاده می شود. در صورت وجود درد های لگنی ممکن است به شما توصیه شود تحت لاپاراسکوپی تشخیصی لگن قرار بگیرید.موارد مختلفی می تواند باعث ایجاد درد های لگنی شود. توده یا تجمع غیر طبیعی مایع ،مشکلات بارداری ناشی از اندرومتریوز، کیست یا تومور تخمدان ، اسکار ناشی از عفونت های لگنی و یا موارد دیگر از جمله آن است.
با مشاهده این ویدئو می توانید درک بهتری از روند جراحی لاپاراسکوپی داشته باشید. مطالعه موارد زیر در تکمیل مطالب ویدئو الزامی می باشد.
تکنیک های لاپاراسکوپی فقط برش یا سوراخ های کوچک ایجاد می شود که باعث کوتاه تر شدن دوره نقاهت و راحت تر شدن آن می شود. لاپاراسکوپی غالبا به صورت سرپایی انجام می شود و نیاز به بستری ندارد.
ابتدا ماده بیهوشی از طریق سریم وریدی به بدن وارد می شود. در این جراحی از بیهوشی عمومی استفاده می شود که در آن شما به خواب عمیقی فرو میروید. در این حالت دردی را احساس نخواهید کرد. در مواردی که بیمار تمایل داشته باشد با تائید پزشک می توان تنها از بیحسی های موضعی استفاده کرد. به این شکل که فرد در طول جراحی به هوش است ولی دردی را احساس نمی کند.
در طول جراحی با بیهوشی ، لوله تنفسی وارد دهان و گلوی شما می شود تا به تنفس حین جراحی کمک کند. به علاوه بک کانتر نیز در مثانه شما قرار میگیرد تا دفع ادرار به کمک ان انجام شود. یک لاپاراسکوپی تشخیصی بدون عارضه ممکن است 30 تا 60 دقیقه طول بکشد.
در مرحله بعد توسط ابزار تیزی به نام تروکار یک دهانه یا برش به طول 3 تا 5/3 سانتی متر در قسمت پایین شکم ایجاد می شود. سپس لوله باریکی به نام کانولا وارد شکم می شود و آن را پر از گاز کربن دی اکسید می کند. این کار باعث می شود شکم شما پف کند و مشاهده محتویات ان برای جراح آسان تر باشد. تعداد شکاف هایی که در این مرحله ایجاد می شود به مراحل لاپاراسکوپی بستگی دارد. این برش ها می تواند بین 2 تا 5 برش باشد. درصورت انجام جراحی های دیگر ابزار ها از طریق این برش ها به بدن وارد خواهند شد.
در این مرحله که شکم توسط گاز پر و متورم شده است، لاپاراسکوپ به همراه دوربینی در سر آن از طریق برش هایی که ایجاد شده است وارد بدن می شود. این دوربین تصاوید داخل بدن را فیلم برداری می کند و پزشک می تواند این تصاویر را به صورت زنده درون مانیتور یا پروژکتور ببیند.
در این حالت در صورت وجود هر گونه مشکل یا بیماری پزشک می تواند آن را تشخیص دهد و درصورت لزوم بیوپسی یا بافت برداری کند. در صورت نیاز به انجام روش های درمانی در ادامه مراحل انجام می شود.
پس از انجام مراحل گفته شده لاپاراسکوپی پایان می یابد. گاز کربن دی اکسید خالی و ابزار ها از شکم خارج می شوند. برش های ایجاد شده نیز بخیه زده و بانداژ می شوند.
جراح لاپاراسکوپی
جراحی های لاپاراسکوپی توسط فلوشیپ های جراحی لاپاراسکوپی پیشرفته انجام می شوند. این جراحی ها با وجود همه مزایایی که دارند دارای عوارض مختصری نیز می باشند. از مزایای قابل توجه این بیماری احساس درد کمتر و بازگشت سریع تر به فعالیت های روزمره است. همچنین این سبک از جراحی کمترین مدت زمان بستری در بیمارستان را دارد. با کاهش زمان ماندن فرد در بیمارستان هزینه های عمل نیز به مقدار زیادی کاهش می یابد. این جراحی ها در بخش day care در بیمارستان انجام می شوند.
در این بخش ها بیمار چند ساعت پس از جراحی مرخص شده و طول مدت حضور فرد در بیمارستان به حداقل ممکن می رسد.
البته خونریزی و عفونت در این جراحی نیز می تواند رخ دهد. در صورت عدم مهارت کافی پزشک یا عدم تحصیلات و تخصص کافی برای انجام این جراحی ممکن است به بخش های دیگر بدن فرد اسیب وارد شود.
نکته ای که درمورد جراحی های لاپاراسکوپی وجود دارد این است که ممکن است این جراحی در طول عمل به جراحی باز تبدیل شود. احتمال وقوع این امر بسیار کم است . در موارد نادری ممکن است به دلیل چسبندگی های زیاد یا آناتومی غیر طبیعی بدن بیمار لازم باشد تا جراحی به صورت باز ادامه پیدا کند. بنا براین در هر عمل جراحی لاپاراسکوپی باید احتمال تبدیل جراحی به جراحی باز را درنظر داشت. اگر تنها چند درصد از جراحی نیز به صورت لاپاراسکوپی باشد و بعدا به جراحی باز تبدیل شود نیز باز بیمار می تواند مزایای همین بخش از جراحی را در نتیجه عمل مشاهده کند. بیماران گاها به اشتباه این جراحی را جراحی لیزری می نامند، در صورتی در طول این جراحی لیزری استفاده نمی شود.
دربسیاری از جراحی ها مثل جراحی های کیسه صفرا جراحی به صورت لاپاراسکوپی انجام می شود. در جراحی های دیگر لاپاراسکوپی ارجعیت دارد. بسیاری از جراحی های معده با روش لاپاراسکوپی انجام می شوند.توجه داشته باشید جراحی های چاقی به هیچ وجه نباید با روش باز انجام شوند و انجام این اعمال تنها به روش لاپاراسکوپی صورت می گیرد.
در این بخش می توانید ویدئو های دکتر شاهین جمیلی را در خصوص جراحی های چاقی که با لاپاراسکوپی انجام می شوند مشاهده نمایید. برای ورود به آپارات دکتر شاهین جمیلی کلیک کنید.
کاربرد لاپاراسکوپی
- بررسی انواع مشکلات ناباروری
- بررسی بیماری ها وآسیب های ناشی از بافت آندومتریوز
- بررسی روش های تشخیص حاملگی خارج رحم
- درمان بیماری های زنان مانند کیست
- درمان بیماری های لگن مانند پرولاپس ارگان لگن
- درمان بیماری ها و مشکلات گوارشی مانند کیسه صفرا
- برداشتن چسبندگی های ناشی ازبافت اسکار
- درمان سرطان های اندام داخلی مانند سرطان معده،کبد و پانکراس
- برداشتن میوم، رحم، تخمدان و بستن لوله های فالوپ
- درمان چسبندگی های دستگاه تناسلی
- اهدای کلیه از یک فرد به فرد دیگر
- اصلاح فتق
- جست و جوس منبع خونریزی داخلی
- جراحی تیروئید
- جراحی لاغری با لاپاراسکوپی مانند اسلیو معده، بایپس
فتق کشاله ران یکی از مواردی است که می توان با کمک لاپاراسکوپی آن را درمان کرد در طول این مقاله می توانید مطالب بیشتری در این خصوص بخوانید.لاپاراسکوپی سرطان معده نیز یکی از کاربرد های این جراحی است در طول مقاله ای جداگانه به آن می پردازیم. امروزه یکی از روش های جراحی چاقی مفرط، لاپاراسکوپی می باشد در این روش ابتدا شاخص توده بدنی افراد محاسبه می شود. افرادی که شاخص توده بدنی آن ها بیشتر از 35 و 40 است باید برای درمان چاقی خود اقدام کنند. در این افراد سایز شکم و معده آن ها بزرگ و اشتها در این افراد زیاد می باشد با روش لاپاراسکوپی و عمل جراحی اسلیو معده، بای پس و … می توان تغییرات اساسی در بخش های دستگاه گوارشی آن ها به وجود آورد که در نهایت منجر به کاهش وزن و سایز در این افراد می شود.
در جراحی لاپاراسکوپی پزشک یک تا چهار برش ایجاد می کند و این برش ها امکان قرار گرفتن لاپاراسکوپ و سایر ابزار را فراهم می کنند و جراح با استفاده از ابزار ها نمونه (بیوپسی) از بافت تهیه می کند تا بتواند آن را ارزیابی کند بعد از اتمام کار برش ها با بخیه و یا نوار جراحی بسته می شوند.
مزایا لاپاراسکوپی نسبت به روش های دیگر
مهم ترین مزیتی که لاپاراسکوپی نسبت به روش های جراحی باز دارد، این است که در این روش دکتر میدان دید بهتر و بازتری دارد و نوع برش در لاپاراسکوپی با جراحی باز متفاوت است. در این روش برش های نیم تا یک سانتی متری ایجاد می شود ولی در جراحی باز برش های 12 تا 25 سانتی متری ایجاد می شود. سرعت بهبودی زخم در روش لاپاراسکوپی بالاست و بیماران می توانند بعد از یک هفته به زندگی عادی خود بازگردند و فعالیت های روزمره خود را از سرگیرند. در روش لاپاراسکوپی بیمار درد و خونریزی ندارد و همچنین بعد از جراحی در این بیماران فتق ایجاد نمی شود همچنین در بیماری هایی مانند آندومتریوز که درگیری هایی در کف لگن وجود دارد با لاپاراسکوپی می توان آن را مشاهده و ارزیابی کرد.
به صورت کلی جراحی لاپاراسکوپی مزایایی دارد که می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- دقیق و اصولی بودن آن
- مدت زمان ترخیص سریع تر
- دوره نقاهت کمتر
- دوره درمان سریع تر
- ایجاد برش های کوچک
صحبت های دکتر شاهین جمیلی را درخصوص مزایا و معایب لاپاراسکوپی و جراحی هایی که با این روش انجام می شوند بشنوید.
عوارض جراحی لاپاراسکوپی
از رایج ترین عوارض لاپاراسکوپی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خونریزی
- عفونت
- تب و لرز
- آسیب به اندام های شکم
- پارگی احتمالی رگ
- درد شکمی که به مرور زمان افزایش می یابد
- قرمزی و تورم در ناحیه جراحی شده
- حالت تهوع و استفراع
- سرفه های مداوم
- تنگی نفس
- ناتوانی در ادرار کردن
- عوارض ناشی از بیهوشی عمومی
- ایجاد لخته خون در پاها
تجربه بیماران بعد از جراحی لاپاراسکوپی:👇👇👇
اقدامات قبل از جراحی لاپاراسکوپی
در جلسه مشاوره ای که پیش از جراحی با پزشک خود دارید، جراح را از سابقه پزشکی خود و داروهای مصرفی مطلع کنید. جراح شما ممکن است هر دارویی که نتیجه لاپاراسکوپی را تحت تاثیر قرار می دهد حذف و یا دوز آن را تغییر دهد که در ادامه به برخی از این داروها اشاره خواهیم کرد:
- داروهای ضد انعقاد خون وداروهای رقیق کننده خون
- داروهای ضد التهاب استروئیدی از جمله آسپرین(بوفرین) یا ایبوپروفن و Advil
- داروهایی که رویلخته شدن خون تاثیر مستقیم دارند.
- ویتامین K
- مکمل های خوراکی غذایی و یا گیاهی
- اگر باردار هستید و یا اقدام به بارداری کرده اید.
قبل از جراحی لاپاراسکوپی پزشک شما یک آزمایش خون، آزمایش ادرار، الکتروکاردیوگرام و تصویربرداری اشعه ایکس از قفسه سینه شما دریافت می کند همچنین در برخی موارد تصویربرداری خاص از جمله سونوگرافی و سی تی اسکن و ام آر ای نیز انجام می شود تا ناهنجاری های مورد نظر به دقت مورد بررسی قرار گیرد و جراج بتواند به یک نتیجه مطلوب برسد.
پیش از جراحی چاقی با لاپاراسکوپی لازم تا BMI یا شاخص توده بدنی شما توسط پزشک تعین شود. به این منظور می توانید این مقاله را بخوانید.
اقدامات بعد از جراحی لاپاراسکوپی
- اگر در روز عمل بیهوشی کامل دریافت کرده اید بهتر است کسی از بستگان و آشنایان همراه شما باشد تا علائم سوء بیهوشی به طور کامل رفع شود.
- حدود 8 ساعت قبل از عمل از خوردن و آشامیدن خودداری کنید چون پر بودن معده عوارض داروهای بیهوشی را افزایش می دهد.
- ممکن است در روزهای بعد از عمل در نقاطی از بدن که برش ایجاد شده احساس درد و ناراحتی داشته باشید که پزشک معالج داروی مسکن و ضد درد تجویز می کند.
- به منظور کاهش خطر لخته شدن خون در پاها فعالیت های سبک را شروع کنید و بیشتر از قبل استراحت کرده و بخوابید.
- از لباس های آزاد و راحت استفاده نمایید.
- ممکن است به علت تولید گاز دی اکسید کربن دردی را در شانه و یا قفسه سینه خود احساس کنید چون این گاز باعث تحریک دیافراگم می شود که با شانه شما اعصاب مشترک دارد همچنین نفخی در بدن ایجاد می شود که طی دو روز از بین می رود.
- دو روز بعد از عمل پانسمان خود را برداشته و استحمام کنید.
در روش لاپاراسکوپی چون دست وارد شکم نمی شود، احشا شکم دچار دست کاری نمی شوند و روده ها سریع تر به حالت اولیه خود باز می گردند و ریسک جراحی بسیار کم تر از جراحی های باز است.
امروزه روش جراحی های باز و گسترده به روش های قدیمی در بسیاری از عمل ها منسوخ شده است و به دلیل عوارض بسیار زیاد آن نمی تواند به این روش انجام شود. انجام جراحی هایی نظیر جراحی چاقی با روش های قبلی ریسک زیادی دارد و احتمال آسیب به سایر اندام ها و حتی مرگ بیمار در آن ها بالاست. .
انواع جراحی های چاقی را می توان با کمک جراحی کم تهاجم یا لاپاراسکوپی انجام داد. جراحی های چاقی نظیر
اسلیو و بای پس را جراحی های متابولیک و باریاتریک نیز می نامند. مردم فلوشیپ های لاپاراسکوپی را معمولا به عنوان جراحان چاقی میشناسند.
ترخیص از بیمارستان بعد لاپاراسکوپی
بعد از جراحی لاپاراسکوپی و اتمام دوره ریکاوری علائم حیاتی شما مانند تنفس و ضربان قلب کنترل می شود اما به طورکلی زمان ترخیص شما از بیمارستان به عوامل مختلفی بستگی دارد که در ذیل به آن اشاره شده است:
- وضعیت کلی جسمانی
- نوع بیهوشی و واکنش بدن نسبت به جراحی
لوازمی که در هنگام جراجی لاپاراسکوپی مورد نیاز است:
پیش از عمل و هنگامی که برای جراحی لاپاراسکوپی به بیمارستان می روید شناسنامه، کارت ملی و اگر سابقه بیماری قبلی و زمینه ای دارید پرونده پزشکی خود را به همراه داشته باشید همچنین شخصی از بستگان درجه یک و یا آشنایان همراه شما باشد تا بعد از ترخیص شدن شما را تا منزل همراهی کند. مراقبت های بعد از جراحی چاقی از نکات قابل توجهی است که باید بدانید.
سوالات متداول
در انتها می توانید سوالات خود را در خصوص انواع جراحی های لاپاراسکوپی از دکتر شاهین جمیلی دارای فلوشیپ فوق تخصصی لاپاراسکوپی و چاقی در بخش نظرات بپرسید.
مقاله خیلی خوبیه ممنون
من زیاد خبر مرگ و میر در جراحی های چاقی رو شنیدم ، امکان مرگ در لاپاراسکوپی هست؟
مرسی دکتر خیلی کامل بود. من هفته قبل پیش شما جراحی مینی بای پس انجام دادم خیلی واسم مفید بود.
ممنون مقاله خوبی بود.
من والیبالیست بودم و سه ماه پیش کیسه صفرام رو با لاپراسکوپی عمل کردم بازم می تونم برگردم باشگاه و بازی کنم ؟؟ کی می تونم بازی کنم؟؟
متشکر چند وقت بعد از لاپاراسکوپی میشه باشگاه رفت؟؟؟؟
سلام دکتر ممنون از مقاله مفیدتون
می خواستم بدونم چقدر احتمال عفونت بعداز جراحی وجود داره؟